کودک یکساله شما دائمآ در حال آموختن است و یکی از راه‌های آموختن برای او، لمس، احساس حرکت و دست زدن به اشیای موجود اطرافش است.
اگر میل دارید ذهن او را فعال و در ضمن سرگرم کنید، کودک خود را روی کف آشپزخانه بنشانید و چند قاشق چوبی، چند بشقاب نشکن و یک کاسه پلاستیکی پر از اسباب‌بازی‌های خودش را در اختیار او قرار دهید. در چنین حالتی، او با خوشحالی با این همه وسیله بازی خواهد کرد و راه‌های بسیار زیادی برای مرتب کردن و جابه‌جایی دوباره آن‌ها کشف خواهد کرد.
در کودک نوپا، در طول دومین سال زندگی، قدرت یادگیری با افزایش مهارت در استفاده از دست‌ها و مچ‌ها، هم‌زمان با گسترش مهارت‌های انجام کارهای حساس و دقیق، افزایش می‌یابد.
کشف دنیای جدید با لمس کردن
کودک یکساله درحالی‌که اسباب بازی هایش را در ظرف می‌گذارد و یا از آن بیرون می‌آورد، در ضمن اینکه توپ‌ها و مکعب‌های خود را به این طرف و آن‌طرف می‌زند یا پرت میکند، با ساختن برج‌هایی که سرپا می‌مانند یا فرو می‌ریزند، خواص فیزیکی دنیای خودش را کشف میکند.
درک مفاهیمی نظیر: خشن و نرم، بزرگ و کوچک، پر و خالی را کودک با به‌کارگیری عضلات ظریفش و لمس کردن درمی‌یابد. او همچنین به‌تدریج با عقاید شما آشنا می‌شود.
چنانچه او نه! های زیادی بشنود یا دریابد از لمس کردن هر آنچه میل دارد، منع شده است، ممکن است این احساس در او به‌وجود آید که تلاش کنجکاوانه او مطبوع طبع و مورد پذیرش شما نیست. اگر با دراختیار قرار دادن اشیای ایمن ولی تحریک‌کننده، او را به فعالیت‌های مختلف تشویق و تهییج کنید، نه تنها علاقه او را برای یادگیری تحریک کرده‌اید بلکه به‌عنوان یک پاداش اضافی، درخواهید یافت زمان بازی او افزایش یافته است و شما چند دقیقه وقت اضافی برای خود خواهید داشت!
در طول این سال از عمر کودک، متوجه خواهید شد کودکتان در به‌کارگیری اشیای کوچک دارای مهارت بیشتری شده است.
بهترین اسباب بازی برای کمک به یادگیری کودک یکساله
بازی با مکعب ها
یکی از بهترین اسباب‌بازی‌ها برای کودک یکساله، مکعب‌های ۴ سانتی متری با رنگ‌های غیرسمی است. کودک زیر یک‌سال می‌تواند دو مکعب را روی هم بچیند، آن‌ها را از دستی به دست دیگر بدهد (در اغلب موارد یک مکعب اضافی در دهان می‌گذارد) و از پر و خالی کردن مکرر سبد از مکعب‌ها لذت خواهد برد. در این فعالیت‌های ساده، شما ویژگی‌های مهمی از رشد عضلات ظریف کودک یکساله را مشاهده خواهید کرد.
کودک یکساله دارای قدرت دید و درک لازم برای قرار دادن یک مکعب روی مکعب دیگر است، اگرچه ممکن است تا زمانی که راه انجام این کار را به او نشان دهید، به این مسئله فکر نکند.
او دهانش را به‌عنوان یک اندام حسی به‌کار می‌برد، بنابراین بیشتر اسباب‌بازی‌ها و سایر اجسامی را که در اختیار دارد، در ضمن بازی، مزمزه کرده یا می‌جود.
والدین کودک یکساله از اینکه کودکشان «همه چیز را به دهان می‌برد»، ناراحت می‌شوند، اما این کار عملی است که هر کودک عادی باید انجام بدهد (جای تعجب نیست اگر در محل‌هایی که تعدادی کودک با یکدیگر بازی می‌کنند و اسباب‌بازی‌ها دست‌به‌دست می‌گردند، این رفتار به دهان گذاشتن اشیاء منجر به گسترده شدن سرماخوردگی و سایر بیماری‌ها بین آنان گردد).
خالی کردن و بیرون ریختن وسایل
خالی کردن ظروف، فعالیت عادی کودک است و او از بیرون آوردن مکعب‌ها از کاسه، بیرون آوردن جوراب‌ها از کشوی کمد یا لوازم شخصی از داخل کیف‌دستی شما، دچار شوق و هیجان می‌شود. وقتی این اشیاء را در جای خود بگذارید، باز هم آن‌ها را خالی خواهد کرد و خوشحال خواهد بود که شما هم به اندازه او این بازی را دوست دارید!
بازی با جعبه
هم‌زمان با رشد کودک و هماهنگی بین حرکات دست‌ها، می‌توانید جعبه‌ای که سوراخی کمی بزرگ‌تر از مکعب‌های اسباب‌بازی، روی در آن ایجاد کرده‌اید، در اختیار او قرار دهید. کودک سعی خواهد کرد مکعب‌ها را از سوراخ رد کند و از مشاهده ناپدید شدن آن‌ها لذت می‌برد.
اگر جعبه‌ای که روی آن سوراخ‌های متعدد و اشکال مختلف مناسب با اشکال اسباب‌بازی‌ها ایجاد شده، به او بدهید، او بارها و بارها انداختن مکعب‌ها را به درون سوراخ‌ها تجربه خواهد کرد، گرچه ماه‌ها طول می‌کشد تا بتواند دریابد شکل کدام اسباب‌بازی با شکل کدام سوراخ هماهنگی دارد.
اگر مکعب‌های چوبی کوچک را با اجسام بزرگ‌تر مخلوط کنید، او خواهد توانست تمام آن‌ها را از سوراخ‌ها بگذارند و هم‌زمان با ماهر شدن در بازی با شکل‌های پیچیده‌تر، احساس موفقیت به او دست خواهد داد.
مهارت های ادراکی کودک یکساله
هم‌زمان با رشد فکری کودکتان، او شروع به چیدن مکعب‌ها و سایر اسباب‌بازی‌ها خواهد کرد که انعکاس‌دهنده افزایش مهارت‌های ادراکی اوست. او ممکن است مکعب‌ها را روی هم بچیند یا آن‌ها را به‌صورت نمادین به‌عنوان خانه یا قطعه‌ای از لوازم خانه برای یک عروسک به‌کار ببرد.
جابه‌جایی اشیاء با نگرشی تخیلی از دستاوردهای رشدی بسیار مهمی محسوب می‌شود که در آستانه نزدیک شدن کودک به دوسالگی رخ می‌دهد.
نیروی تخیل در کودک یکساله
در همین حین، نیروی تخیل کودک گسترش می‌یابد و همچنین حس کنجکاوی او در مورد نحوه ساخته شدن اجسام افزایش می‌یابد.
کودکان کودک یکساله، اسباب‌بازی جدید را در دست می‌گیرند، می‌چرخانند، بر زمین می‌زنند و یا آن‌را به دهان می‌برند و مزه‌مزه می‌کنند.
کودک بزرگ‌تر از یک سال با استفاده از انگشت شست و بقیه انگشتان و حرکات مچ دست، اسباب‌بازی‌ها را معاینه و حتی آن‌ها را از یکدیگر جدا می‌نماید و به این ترتیب به بازرسی و بررسی خود ادامه می‌دهد!
کودکی که حدود یک سال دارد از عمل ساده فشار دادن دکمه‌ها و خاموش و روشن کردن لامپ‌ها لذت می‌برد ولی کودکی که بیش از یک سال دارد. از گرداندن دستگیره‌ها و باز کردن درها لذت می‌برد.
تقلید کردن
کودک یکساله تان به مرور که رشد میکند، سعی خواهد کرد کارهای شما را تقلید کند. به او اجازه دهید با انگشتانش غذا بخورد یا قاشقی در اختیارش قرار دهید و برای آشامیدن، لیوان به او بدهید تا تمایل کودکتان را به تقلید ارضا کرده باشید.
کودکی که یک‌سالگی را پشت سر گذاشته، می‌تواند مسواک زدن دندان‌هایش را بیاموزد (البته شما باید کار را تمام کنید)، لباس‌هایش را از تن بیرون بیاورد، موهایش را شانه بزند و دست‌هایش را بشوید و خشک کند و اگر او در انجام این کارهایش نامرتب یا ناشی است، نگران نشوید.
تمام حرکات پیچیده دست‌ها برای انجام این امور، بدون آموزش شما، تکوین خواهند یافت، اما هرچه فرصت بیشتری برای تمرین در اختیار کودک قرار دهید، کارهای او هماهنگ‌تر خواهند شد.
هم‌زمان با رشد حافظه، کودک کاری را که تنها یک‌بار انجام داده‌اید، به‌راحتی تقلید میکند ولی گاهی مرحله‌ای از کار، در حین عمل، حذف می‌شود، اما کودک با شجاعت در بازسازی مشاهداتش می‌کوشد.
شروع به نقاشی و نوشتن
همچنین کودکان بسیار ماهرانه به تقلید از والدین، نوشتن با مداد یا خودکار را فرا می‌گیرند، ولی به‌تدریج متوجه می‌شوند در دست گرفتن یک مداد شمعی کلفت آسان‌تر است.
کودک یکساله قادر است مداد شمعی را نگه دارد ولی حرکات بازوی او برای نقاشی روی برگ کوچکی از کاغذ، بسیار وسیع و دایره‌وار است. برگ بزرگی از کاغذ ارزان قیمت روی کف اتاق یا روی یک میز قرار داده یا به دیوار بچسبانید، تا به‌راحتی نقاشی کند، اما اغلب کودکان در یک لحظه از غفلت والدین استفاده کرده و با شیطنت تمام کتاب‌های در دسترس و یا دیوارها را رنگ می‌کنند، حواستان را جمع کنید!
مداد شمعی و لوازم شخصی خود را دور از دسترس آن‌ها قرار دهید. زیرا تجربه بسیاری از والدین نشان می‌دهد وقتی به سراغ کودک به‌ناگهان ساکت و آرام خود رفته‌اند او را سرگرم زیباسازی مجدد کاغذ دیواری اتاق پذیرایی یافته‌اند!
ایمن کردن منزل برای کودک یکساله
با افزایش مهارت‌های حرکتی ظریف کودک، ایمن سازی بیشتر منزل، مخصوصآ در مقایسه با اقداماتی که در سال اول زندگی او انجام داده‌اید، کاری بس ضروری و واجب به‌نظر می‌رسد. چون از کودک یکساله انتظار می‌رود هر چیزی را در دهان بگذارد، درنتیجه، خفگی و مسمومیت تبدیل به خطرات بزرگ‌تری می‌شوند.
توانایی آنان در ایستادن، دسترسی به اجسام و بالا رفتن از آن‌ها، به این معنی است که تنها پنهان‌سازی ظاهری خطرات بالقوه نزدیک، کافی نیست. اشیای خطرناک را باید دور از دید او مخفی کرد و با قفل و حفاظ‌های ایمنی از آن‌ها محافظت کرد.
سکه‌های پول خرد در کشوها یا قرص‌های موجود در جعبه کمک‌های اولیه، ممکن است به دور از چشم شما، از دست کودکتان روانه دهانش شوند. بنابراین قلاب‌های مخصوصی به کشوها و جعبه کمک‌های اولیه نصب کنید تا از باز شدن کامل آن‌ها جلوگیری شود.
حتی اگر به کودک بیاموزید به چیزها دست نزند یا آن‌ها را نچشد، تمایل او به کشف و تجربه، بر توانایی به‌یادآوری قوانین در او، غلبه خواهد کرد. شما باید در مقابل این وسوسه‌ها او را حفاظت کنید.
درباره نویسنده: کلیدهای رفتار با کودک یک ساله
