در هیجده سالی که به عنوان پرستار متخصص کودکان دوساله کار کرده‌ام عبارت «دوران وحشتناک دوسالگی» را هزاران بار شنیده‌ام، اما شاهدی دال بر آن پیدا نکرده‌ام که این دوران از دورانهای دیگر برای والدین مشکل‌تر (یا سهل‌تر!) از دوران نوزادی باشد. به هر حال، این تضمین وجود دارد که وقتی فرزندتان به این سن خاص رسید، حتما در طول سالی که پیش رو خواهید داشت او را «وحشتناک» خواهند نامید.
کودکان دوساله و دوران وحشتناک والدین!
آیا دوسالگی را بایستی دورانی وحشتناک توصیف کرد؟
چرا اغلب اوقات این تصور پیش می‌‌آید که کودکان دوساله موجودات وحشتناکی هستند؟
بچه‌های دوساله واقعا هیجان‌انگیز و دوست‌داشتنی هستند، و حداقل بعضی از اوقات می‌‌توان از مصاحبت با آنها لذت برد. اما مشکل از آنجا ناشی میشود که این بچه‌ها نیاز دارند دنیا را کشف کنند، بیاموزند و استقلال بیشتری به دست بیاورند. اما باز هم برای پیشگیری از هرگونه آسیب جسمی، ذهنی و عاطفی به مراقبت والدین خود نیاز دارند.
وقتی دوساله‌ها در صدد کشف دنیای اطرافشان برمی‌‌آیند، نمی‌‌توانند درک کنند که کارهایشان چه پیامدهایی دارد. آیا امنیت خود آنها یا آرامش روانی والدینشان را به خطر خواهند انداخت یا نه، وقتی دوساله‌ها می‌‌خواهند چیزهای جدیدی بیاموزند در بسیاری اوقات، انتظار دارند دائما مورد توجه والدین خود قرار گیرند.
فراخنای توجه و حافظه دوساله ها مدام در حال رشد است. آنها می‌‌توانند غرق بازی شوند و اغلب هنگامی که والدین از آنها می‌‌خواهند که دست از کاری بکشند، نمی‌‌پذیرند آن فعالیت لذت‌بخش را کنار بگذارند.
دوساله‌ها به تدریج خود را به صورت اشخاصی مهم و جدا از والدین خود می‌‌بینند و اغلب استقلال خود را طوری ابراز می‌‌کنند که قلدرمآبانه به نظر می‌‌رسد یا دیگران را عصبی میکند؛ همان خصوصیاتی که دوساله‌ها را شیرین و دوست‌داشتنی میکند می‌‌تواند سبب شود والدین در پایان روز از خستگی غش کنند!
در این سری نوشته ها با تغییرات فراوان کودک دوساله‌تان طی سالی که پیش رو دارد، آشنا می‌‌شوید.
بخشهای مختلف این نوشته
فرزند دوساله شما چگونه رشد و تغییر خواهد کرد
بخش اول، رشد و تغییر او را در رابطه با شما، در نحوه تفکر و روش استفاده او از حواس و مهارتهای جسمی خود برای یادگیری، توصیف میکند. بخش عمده‌ای از زمانی که صرف فرزند خود می‌‌کنید صرف غذا دادن، خواباندن، آموزش آداب توالت‌رفتن و انضباط دادن به او میشود.
روند رشد بچه‌ها با یکدیگر متفاوت است و در هر کودکی جنبه‌های گوناگون رشد، تأثیرات متفاوتی بر هم می‌‌گذارند. مراحل رشد کودکان گاهی به صورت جهشی و گاهی به صورت گامهای بسیار کوچک طی می‌‌شوند.
در بسیاری از اوقات وقتی کودک در یک جنبه رشدی گامی به جلو برمی‌‌دارد، در جنبه‌ای دیگر، دچار توقف یا پس‌روی میشود. اگر با طرح کلی آنچه در سال آینده پیش رویتان خواهد بود آشنایی داشته باشید راحت‌تر می‌‌توانید فراز و نشیبهای اجتناب‌ناپذیر رشد فرزند خود را درک و پیش‌بینی کنید.
سبک های مزاجی کودکان دوساله
بخش دوم، تفاوتهای رفتاری گوناگون بچه‌ها را با ذکر جزییات آن توصیف میکند. همه دوساله‌ها در نهایت مراحل رشد یکسانی را پشت سر می‌‌گذارند اما هر کدام، این مرحله را با روشی منحصر به‌فرد طی می‌‌کنند.
اگر بیاموزید که سبک فرزند خود را درک کنید از متفاوت بودن او با بچه‌های دیگر و با خودتان کمتر احساس ناراحتی خواهید کرد. خصوصیات مزاجی بعضی از بچه‌ها طوری است که مراقبت از آنها را نسبت به بچه‌های دیگر مشکل‌تر میکند. در این بخش با این کودکان و با روش کمک به آنها نیز آشنا می‌‌شوید.
رفتارها و بدرفتاریهای نوعی‌ِ دوساله ها
در بخش سوم، درباره رفتارهای گوناگونی که می‌‌توانید طی سال آینده از فرزند خود انتظار داشته باشید، می‌‌خوانید. این بخش به شما می‌‌گوید که رفتارها و بدرفتاریهای فرزندتان چگونه قسمتی از مراحل رشد او را تشکیل می‌‌دهد و راهکارهایی را به شما می‌‌آموزد تا بتوانید از پس چالشهایی که این دوره نه چندان وحشتناک در زندگی شما ایجاد میکند برآیید و از آنها لذت ببرید.
دنیای کودکان دوساله
بچه‌های دوساله کاشفینی هستند که به دنبال دنیاهای ناشناخته می‌‌گردند. دانشمندانی هستند که شگفتیهای طبیعت را بررسی می‌‌کنند، شاعرانی هستند که برای اولین بار زبان را اختراع می‌‌کنند و روان‌شناسانی هستند که به راز تفاوتهای رفتاری انسانهای اطراف خود می‌‌اندیشند.
یک کودک دوساله به طور مدام از هوش و کنجکاوی طبیعی خود برای افزایش دانشش استفاده میکند. شما که فرزند دوساله‌ای دارید، از میزان یادگیری او و از سرعت افزایش دانشش متحیر می‌‌شوید.
اگر بخواهیم دستاوردهای فرزندتان را در طول این سال توصیف کنیم، نمی‌‌توانیم بگوییم «دوساله‌ها چنین و چنان هستند» چون کودک دوساله هر هفته پیشرفت میکند، علایق و قدرتهای خود را افزایش می‌‌دهد و تمام وقت می‌‌آموزد.
فرزند دوساله شما تلاش میکند که توانا و مستقل باشد و بدون کمک شما از خود مراقبت کند. گاهی، وقتی از او انتظار دارید که بیش از هر کس شما را بخواهد، از شما فاصله می‌‌گیرد و به شما پشت میکند. چون می‌‌خواهد استقلال خود را از شما اعلام کند. این انگیزه درونی به همراه کنجکاوی پایان‌ناپذیرش، اساس یادگیری را در آینده او پی‌‌ریزی میکند.
به هر حال برای شما که فرزند دوساله‌ای دارید، زمانهایی فرا می‌‌رسد که می‌‌بینید انرژی و انگیزه فرزندتان بیشتر از شماست!
یکی از چالشهای بزرگ والدین دوساله‌ها، پیداکردن راهی برای برقراری تعادل بین نیازهای کودک و نیازهای خانواده است. فرزند شما نیازمند آن است که افق دید خود را گسترش دهد، والدین نیز نیاز دارند در خانه و خانواده فضایی ایجاد کنند که هم برای فرزندان و هم برای بزرگسالان کارآیی مناسبی داشته باشد.
حتی وقتی کودک بر تلاشهای والدین خود برای کمک و آرام‌کردن او دست رد می‌‌زند، والدین باید صبورانه منتظر لحظه‌ای باشند که نظر فرزندشان برمی‌‌گردد…
درباره نویسنده: کلیدهای رفتار با کودک یک ساله
