برای بیشتر والدین اولین گامی که فرزندشان برمی‌دارد، مملو از هیجان و بسیار ارزشمند است. از مهمترین موارد رشد و پیشرفت کودک که همیشه در خاطر والدین نقش می‌بندد، راه رفتن کودک است.
کودکی که زود به‌راه می‌افتد کودکی زودرس تلقی می‌شود و کودکی که زمان بیشتری برای این کار صرف میکند، ممکن است موردی برای نگرانی باشد.
اگرچه اولین قدم فرزندتان از نظر احساسی برای شما اهمیت فراوانی دارد، ولی زود راه رفتن کودک یا تأخیر در آن، اثری در موقعیت‌های آتی او ندارد.
زمان نرمال راه افتادن کودک
یک کودک سالم معمولا بین سنین نه تا هفده‌ماهگی شروع به راه رفتن میکند.
یک کودک دوازده‌ماهه معمولی «تاتی کردن» یعنی قدم برداشتن با کمک گرفتن از اشیائی مانند یک میز کوتاه یا لبه یک صندلی را می‌آموزد. اگر برای راه رفتن مجبور باشد دست‌هایش را بالا بگیرد، شاید هنوز نتواند درحالی‌که دست‌های شما را گرفته است راه برود.
قبل از برداشتن اولین گام، لازم است کودک ایجاد تعادل و پایداری روی بدن و پاهایش را بیاموزد. اغلب کودکان از این طریق می‌توانند وضعیت‌هایی را که بیشتر احساس امنیت می‌کنند، بیابند. تا زمانی که کودکتان، آمادگی لازم را برای راه رفتن به دست نیاورد، هیچ‌گونه کمکی از دست شما برنمی‌آید.
زمان راه افتادن کودک به رشد عوامل درونی او بستگی دارد و نه عوامل بیرونی. ورزش و کلاس‌های ژیمناستیک ممکن است برای والدین و کودک لذت‌بخش باشند ولی فعالیت‌های جسمی موجب ایجاد مهارت در حرکت‌های اصلی نمی‌شوند. توجه کنید تا هنگامی که کودک آمادگی لازم را برای راه رفتن به‌دست نیاورده، او را مجبور به انجام چنین کاری نکنید، کاملا او را از شکست در این تجربه برحذر بدارید.
هیچ دلیلی وجود ندارد به والدینی که کودکشان دیر به راه می‌افتد گفته شود، از بغل کردن کودکشان خودداری کنند تا تنبل بار نیاید. به‌هرصورت پدر یا مادر می‌توانند از تلاش‌های کودک برای یادگیری راه رفتن به نحوی که اعتمادبه‌نفس مداومی به‌وجود بیاورند، حمایت کنند. وقتی کودکتان سعی میکند سرپا بایستد، تاتی تاتی کند و راه برود، می‌توانید محیط امنی همراه با کشف، تشویق و دلگرمی آرامش‌بخش و واکنشی که بازتاب لذت او از این دستاوردش باشد، در اختیار او قرار دهید.
هنگامی که کودک بدون دست گرفتن به چیزی، به‌طور مستقل اولین گام‌های خود را برمی‌دارد؛ و تلوتلو خوران، با پاهای گشاده و راه رفتن اردک‌وار تابلویی از راه رفتن کودک نوپا را به‌وجود می‌آورد، شما درخشش شوق و ذوق را در صورت او مشاهده خواهید کرد.
پس از مدتی شاهد دست و پنجه نرم کردن او، برای برداشتن گام‌های محکمی که بیش‌ازحد تحمل و توان جسمانی اوست، خواهید بود. کودک یکساله تازه به‌راه افتاده، ممکن است به خوابیدن، خوردن یا بازی با اسباب‌بازی مورد علاقه‌اش ـ اگر این کارها به منزله اتلاف زمان تمرین راه رفتن برای او باشد ـ بی میل شود. خُلق او ممکن است شکننده و از تلاش برای مهارت یافتن در انجام کار خسته و آزرده شود. البته هم‌زمان با رشد مهارت‌ها، خُلق و خوی او نیز بهبود خواهد یافت.
وظایف پدر و مادر
شما به‌عنوان پدر یا مادر، می‌توانید با نظارت بر شیوه‌های او در هنگام آموختن راه رفتن، مطالب زیادی درباره کودکتان بیاموزید:
- او محتاط است یا بی‌پروا و بی‌باک؟
- به علت مهارت‌های شخصی، برانگیخته و تحریک شده است یا قبل از شروع به حرکت به دنبال هدف می‌گردد؟
- وقتی زمین می‌خورد به تسلی و آرامش‌بخشی نیاز دارد یا بدون گریه و زاری به انجام کارش اصرار می‌ورزد؟
- وقتی در موردی گیر می‌افتد، آیا تلاش میکند شخصآ راه‌حلی پیدا کند یا به شما می‌نگرد تا به او کمک کنید؟
- آیا می‌توانید زمان کافی در اختیار او قرار دهید یا برای روبه‌راه کردن اوضاع، خود را وارد قضیه می‌کنید؟
یقین داشته باشید، درصورتی‌که به کودک اجازه دهید به روش و سرعت خود بیاموزد، همان انگیزه درونی برای کسب موفقیت او کافی خواهد بود.
به‌محض اینکه کودک شروع به راه رفتن کرد، درخواهید یافت که جهان را به گونه متفاوتی می‌نگرد. او حالا می‌تواند حرکت کند، بعد از فروکش کردن هیجان اولیه، به سفر اکتشافی در اطرافش بپردازد و دنیا را از دریچه جدیدی بنگرد.
او می‌تواند به‌سرعت از شما دور شود و به این ترتیب استقلالش را اعلام کند. از طرفی فاصله ایجادشده از والدین نیز ممکن است در او ایجاد دلهره کند و دیدن کودک یک‌ساله‌ای که از مادر دور شده، ولی گریه‌کنان از مادر می‌خواهد به دنبالش روان شود، خیلی غیرعادی نیست.
کودک در ضمن به دست آوردن تعادل و کنترل در راه رفتن، دویدن و بالا رفتن از اشیاء و اجسام را نیز خواهد آموخت. کسب این موفقیت‌ها، ضریب ایمنی کودک را کاهش می‌دهد.
ایمنی کودکی که تازه راه افتاده
برای پیشگیری از هرگونه صدمه و آسیبی او باید مهار شده و بیاموزد هنگامی که نزدیک خیابان یا در محوطه یک پارکینگ هستید دست شما را بگیرد.
شما باید محیط منزل را با ایمن‌سازی قفسه‌ها، کمدها، کتابخانه و رویه میزها، برای کودک امن و امان سازید. کودک یکساله ممکن است یک صندلی را به کنار کابینت آشپزخانه بکشد تا از آن بالا برود و با اشیای روی کابینت بازی کند و یا روی دست‌شویی برود تا داخل جعبه کمک‌های اولیه را بازرسی کند. به‌هرحال، هر اندازه منزل را امن کرده باشید، کودک برای ارضای حس کنجکاوی خود به‌سوی خطرهای غیرقابل پیش‌بینی کشیده می‌شود.
برای تضمین امنیت کودک خود، نظارت بر اعمال او را مورد نظر قرار دهید و توصیه‌های ایمنی را به کار ببندید. همان‌طور که هر پدر و یا مادر باتجربه‌ای می‌تواند به شما بگوید، اگر کودک از تیررس نگاهتان خارج شده و صدای او را نمی‌شنوید، احتمالا او در معرض خطر است!
بهترین کفش برای راه رفتن کودک
هنگامی که کودک شروع به راه رفتن کرد، ممکن است احساس کنید برای حفاظت و حمایت از پاهایش به کفش‌های مخصوص نیاز دارد. بهترین نوع کفش برای کودک یکساله، کفش‌هایی با زیره (تخت) نرم و دارای استحکام کافی برای پیشگیری از مجروح شدن پا و فضای کافی برای رشد انگشت‌ها است.
کفش‌هایی با لبه بلند که تا قوزک پا می‌رسند و دارای تخت سفت و محکم هستند، در راه رفتن به کودک کمکی نمی‌کنند و حتی ممکن است موجب زمین خوردن او بشوند. کودک نوپای شما، بدون شک سکندری خواهد خورد و به زمین خواهد افتاد ولی درنهایت، توجه و مراقبت والدین است که به کودک کمک میکند حرکت کردن و راه رفتن را با سرعت و مهارت بیاموزد و نه کفش‌های طبی!
درباره نویسنده: کلیدهای رفتار با کودک یک ساله
