در مقالات قبلی به وابستگی نوزاد و ترس از غریبه ها، آموزش پوشک کردن نوزاد، بازی با بچه ها و انتخاب اسباب بازی برای کودک، حرف زدن نوزاد و زبان اشاره کودک پرداختیم. در این نوشته میبینیم زمان حرکت نوزاد از چه زمانی فرا میرسد و در هر سنی باید چه مهارت های حرکتی در او کامل شده باشد.
حرکت نوزاد و پیشرفت روزانه
کودکتان فقط سه روزه است، ولی به وضوح نشان می‌‌دهد که نابغه است. همین الآن می‌‌داند چگونه انگشت شما را بگیرد و پاهایش را به حالت راه رفتن تکان دهد. خب، قبول داریم ولی، این کارها تنها واکنش‌های طبیعی هستند. اما، پس آن لبخند چه بود؟ اگر چه کودکان تا حدود دو ماهگی به لبخند شما واکنش نشان نمی‌‌دهند، ممکن است لبخندهایی از حرکت نوزاد را نیز دریافت کنید.
حرکت نوزاد طبیعی و نرمال چیست؟
در مورد فرزند اولتان، مشتاق پر کردن کلیه فهرست‌های کتاب و آلبوم کودک هستید. تاریخ اولین غلتیدن،نشستن و خزیدن و حرکت نوزاد او را یادداشت می‌‌کنید. در مورد فرزند دوم یا سوم، هنگامی که او به یکی از نقاط عطف زندگیش میرسد، احتمالاً احساسات متغیر و متفاوتی خواهید داشت.
برای موفقیتهای او تشویقش می‌‌کنید، اما از تغییر زیادی که در زندگیتان به وجود خواهد آورد، آگاهی دارید (پوشک کردن کودکی که می‌‌غلتد آسان نیست و کودکی که سینه‌خیز رفتن را شروع کرده است به خانه‌ای ایمن نیاز دارد). من به مشاهده دوباره خزیدن کوچک‌ترین پسرم بسیار علاقه‌مند بودم، اما به محض اینکه راه رفتن را شروع کرد، راهی برای بازگشت به گذشته وجود نداشت.
بی‌‌تجربه یا با تجربه، شما به عنوان مادر شاهد انجام کارها و رویدادهای مهم رشد و حرکت نوزاد تان خواهید بود و خواهی نخواهی آنها را با همسن و سالهایش مقایسه خواهید کرد. امکان دارد او کارهایی را زودتر از دیگر کودکان و کارهایی را دیرتر و گاهی نیز در میانه مسیر، انجام دهد.
ممکن است ماهها پیش از زمان لازم، راه‌بندهایی برای پله‌های منزلتان تهیه کنید یا از اینکه سایر همسن‌های فرزندتان می‌‌دوند و او هنوز حتی به راه نیز نیفتاده است، نگران باشید. او ممکن است بر صحبت کردن متمرکز شود و دیرتر راه بیفتد. ولی در هر صورت، او در حال رشد و پیشرفت است و فراموش نکنید که محدوده «طبیعی و نرمال» بسیار وسیع است.
حالا حرکت نوزاد را می‌‌بینید
هنگام تولد، حس بینایی کمترین رشد را نسبت به سایر حواس کرده است. نوزادان نزدیک بین هستند و دنیای پیرامون آنها خارج از میدان دیدشان قرار دارد. بهترین دید آنان در فاصله بیست سانتیمتری از بینی است و قادر به دیدن فاصله بیش از چهل و پنج سانتیمتری بینی‌‌شان نیستند. بینایی نوزادان با سرعتهای متفاوتی رشد میکند. فرزند شما ممکن است در حدود شش ماهگی بینایی طبیعی داشته باشد یا به وجود آمدن دید طبیعی تا سالها به تأخیر بیفتد.
کودکان، در ابتدا نگاه کردن به چهره‌ها را ترجیح می‌‌دهند – به خصوص چهره مادرشان را بیش از هر چیز دیگر. بنابراین وقت زیادی برای نگریستن به صورتتان به کودک بدهید. او را روی دامان خود بگیرید و به او نگاه کنید؛ او را در صندلیش بنشانید و برایش شکلک در بیاورید.
با در نظر گرفتن فاصله بیست سانتیمتری که گفته شد، در دو ماه اولیه زندگی، اشیای دیگری نیز برای نگریستن در اختیار کودک قرار دهید. می‌‌توانید یک آویز بالای تخت و آویز دیگری بالای میز تعویض پوشک او نصب کنید. اما کودکان نگریستن به اشیای جدید را به تماشای اشیای قبلی ترجیح می‌‌دهند؛ بنابراین آویزها را به‌طور مرتب عوض کنید (شکلهای ساده‌ای از مقوای رنگی یا تصاویر روزنامه‌ها نیز برای این کار کفایت میکند).
کودک را به گشت هوایی ببرید. باید از استیو وزنیاک، یکی از بنیانگذاران شرکت کامپیوتری (اپل) که این ایده را مطرح و چندین سال پیش به من عرضه کرد، تشکر کنم. به محض اینکه فرزندتان قدرت بالا نگه‌داشتن سرش را پیدا کرد، در حالی که وزنش هنوز به اندازه‌ای است که بتوانید او را به آسانی در دستهای گشوده خود بگیرید، این کار را انجام دهید.
یک دست را زیر قفسه سینه کودک قرار دهید، در حالی که انگشت‌ها را به اندازه‌ای که ماهیچه‌های او احساس شوند، از هم باز کرده‌اید. دست دیگر را زیر لگن خاصره او قرار دهید.
کار را در یک محل جالب توجه شروع کنید و کودک را در هوا نگه‌دارید. سپس دقت کنید که ماهیچه‌هایش به کدام طرف کشیده می‌‌شوند. این عمل ممکن است چند دقیقه طول بکشد، ولی سرانجام متوجه خواهید شد او مایل به رفتن به کدام سمت است (در مقابل میل خودتان به بردن او به سمت مسیر نگاهش ایستادگی کنید و به جای آن اجازه دهید ماهیچه‌هایش راهنمای شما باشند).
به منظور قبولاندن قدرت عقل و شعور کودکان به افرادی که این امر را نمی‌‌پذیرفتند، وزنیاک اظهار داشت که او حقه‌ای به کار می‌‌برده است – او شخص را وادار می‌‌کرد چشم‌هایش را با یک روسری ببندد و سپس دستمالی روی فرش می‌‌انداخت. سپس از کودک می‌‌خواست او را به سوی دستمال راهنمایی کند.
صابونهای مایع حباب‌ساز را نیز در دسترس داشته باشید. حبابها به آهستگی حرکت می‌‌کنند، با الگوهای جالب توجهی در هوا شناور می‌‌شوند، نور را جذب می‌‌کنند و تمرینِ با چشم دنبال کردن زیادی برای حرکت نوزاد تان ایجاد می‌‌نمایند. در مرحله بعد کودک سعی میکند حبابها را بگیرد که آن نیز تمرین خوبی برای هماهنگی چشم با دست است.
از آینه‌هایی که در منزل دارید استفاده کنید یا برای بازی کودکتان یک آینه نشکن بخرید. با کودکتان در آینه بنگرید، شکلک در بیاورید و به حالات خود نام بدهید (شاد، غمگین، عصبانی). او را به دست زدن به کودک حاضر در آینه ترغیب کنید. روزی سرانجام در خواهد یافت که این تصویر خود اوست و از این بابت شگفت‌زده خواهد شد. در مقابل کودک خود مثل یک آینه عمل کنید. وقتی او قیافه‌ای به خود می‌‌گیرد، شما نیز همان حالت را تقلید کنید. او از قدرت خود هیجان زده خواهد شد!
دست دراز کنید و لمسش کنید
زمان نوزادی کودکتان، شما بیشترین ارتباط تماسی را با او دارید. به یاد داشته باشید که فقط دست‌ها نیستند که قدرت احساس اشیاء را دارند. حساسیت به تماس، از بالا به پایین رشد میکند. صورت کودک پیش از دست‌هایش قادر است احساسهای مختلف را تشخیص دهد.
با استفاده از یک برس آرایشی یا برس بزرگِ رنگ، به رنگ کردن کودکتان تظاهر کنید و همزمان در باره قسمت‌های مختلف بدنش با او صحبت کنید یا با یک قطعه پنبه و یا حتی یک پوشک یا پتو بدن او را نوازش کنید. می‌‌توانید یک گردگیر پَر کنار محل تعویض پوشک نگه‌دارید و هنگام عوض کردن پوشک او را «گردگیری» کنید. به آرامی به شکم کودک فوت کنید یا انگشت‌های پایش را ببوسید.
حرکت نوزاد در جهت کشف خود
در دو یا سه ماهگی، نوزادتان تعلق دست‌ها به خودش را در می‌‌یابد و در ضمن بازی کردن با آنها، به آنها می‌‌نگرد، آنها را دراز میکند تا اشیاء را لمس نماید. برای مدتی دست‌ها اسباب‌بازی مورد علاقه‌اش خواهند بود. می‌‌توانید با قرار دادن یک جوراب خوشرنگ زیبا یا بستن زنگوله مچی به یکی از دست‌ها، این بازی را برای او جالب‌تر سازید.
بعد از این مرحله، نوبت تمرین و ورزش دست‌هاست. به این منظور رشته‌ای از توپها یا حلقه‌های رنگی و زیبا را که به دو طرف گهواره نصب می‌‌شود یا هنگام دراز کشیدن کودک روی فرش برفراز دید او قرار می‌‌گیرند، به گهواره یا صندلی فنری او بیاویزید.
هر یک از سه کودک من پانزده تا بیست و پنج دقیقه با این اسباب‌بازیها بازی می‌‌کردند و گاهی با در دست گرفتن پروانه، آدمک و تعدادی مثلث رنگارنگ متصل به صندلی، سرگرم می‌‌شدند. این تمرین خوبی برای سرگرم شدن و حرکت نوزاد و حتی زمان مناسبی برای صرف صبحانه برای من بود.
در حدود چهار ماهگی، کودک از ضربه زدن به اشیاء خسته می‌‌شود و علاقه‌مند می‌‌شود که آنها را به دست بگیرد یا به دهان ببرد. یکی از اسباب‌بازیهای او را در دست بگیرید و به طرف کودک دراز کنید و – سپس با حوصله منتظر بمانید.
دریافتن مسیر دسترسی به این شی‌‌ء برای کودک مدتی طول می‌‌کشد و اگر برای گذاشتن اسباب‌بازی در دست او عجله کنید، این روند را مختل کرده‌اید.مدتی طول می‌‌کشد و اگر برای گذاشتن اسباب‌بازی در دست او عجله کنید، این روند را مختل کرده‌اید.
ماساژ نوزاد
ماساژ یک روش بسیار عالی برای آرام کردن بعضی از نوزادان است. (بعضی آن را دوست ندارند و چنانچه نوزاد شما جزء این گروه است، به او تحمیل نکنید). کار آسانی است و برای این‌کار به آموزش خاصی نیاز ندارید (اگر چه چنین کلاسهایی ممکن است وجود داشته باشند).
در ابتدا، چند بار، فقط روی بازوها، دست‌ها، ساق و کف پای نوزاد را ماساژ دهید (صورت و قفسه سینه بسیار حساس‌ترند). مقداری روغن‌نباتی را کف دو دست خود بریزید و مالش دهید تا گرم شود. روغن بچه به کار نبرید، زیرا منشأ آن نفت است و بی‌‌شک میل ندارید که فرزندتان انگشتان آغشته به آن را در دهانش بگذارد.
می‌‌توانید ماساژ را در حال خواندن یک شعر کودکانه و از دستهای فرزندتان شروع کنید. سپس کف دست‌ها را به آرامی مالش دهید، انگشت شست را در مرکز قرار دهید و سپس به طرف انگشتان حرکت کنید. ابتدا هر دو دست و در صورت تمایل کودک هر دو پای او را ماساژ دهید. فراموش نکنید که حرکت مالشی بسیار آهسته و ملایم، و از سر به سمت پایین باشد.
در مورد ماساژ قفسه سینه، ابتدا دست‌ها را در مرکز قرار دهید و سپس آنها را با توجه به قفسه سینه و دنده‌ها، به سوی پهلوها ببرید. روی شکم، دست‌ها را در جهت حرکت عقربه ساعت اطراف ناف کودک حرکت دهید (در جهت قوس روده بزرگ).
شما نیازی به دانستن حرکات فانتزی ماساژ ندارید – مالشهای آهسته و آرام تنها فن واقعی و لازم است ولی چنانچه مایلید از چند حرکت پیشرفته ماساژ آگاه شوید، موارد زیر را بیازمایید.
- دوشیدن. دست‌ها را به آرامی دور ران کودک قرار دهید و با ملایمت به سمت کف پا بکشید.
- ضربدری. هر دست را روی یکی از شانه‌های کودک قرار دهید، یک دست را به طرف کپل مقابل بکشید و با دست دیگر این حرکت را تکرار کنید. سپس با حرکت دست‌ها به طرف شانه‌ها، عکس عمل را انجام دهید.
- جنباندن. دست‌ها را به آرامی روی شکم کودک قرار دهید و او را به طرفین بجنبانید.
- خمیر نان. بازوی کودک را بین دو کف دست نگه‌دارید و آن را به جلو و عقب بغلتانید.
این بره کوچولو. انگشت شست پای کودک را به صورت دورانی بچرخانید و سپس با انگشت شست دست خود، پاشنه پای او را به آرامی ماساژ دهید.
درباره نویسنده: کلیدهای مراقبت از نوزاد, از تولد تا یک سالگی
مشاهده نسخه کامل کتاب
