در نوشته های قبلی درباره اهمیت تغذیه نوزاد با شیر مادر و عوارض و مشکلات شیردهی صحبت کردیم. در این نوشته میخواهیم به دوشیدن شیر مادر بوسیله شیردوش و نکات مهم این کار بپردازیم. در ادامه نیز با روش های صحیح نگهداری از شیر دوشیده شده مادر آشنا خواهیم شد.
لذت دوشیدن شیر
آیا هرگز طرز کار دستگاه شیردوش را دیده‌اید؟
سعی کنید خود را در جای گاوها قرار دهید. شاید بگویید: «هرگز، امکان ندارد!»
من هم هنگام تولد اولین فرزندم همین نظر را داشتم. امکان ندارد خودم را به یکی از این دستگاههای شیردوش وصل کنم. بنابراین با تولد پسرم، الکساندر، من یک شیردوش کوچک دستی بسیار زیبا خریدم. هفته‌ها، هر روز و هر بار به مدت نیم ساعت برای دوشیدن چند قطره شیر تلاش کردم تا بتوانم یک بطری را پر کنم و من و شوهرم بتوانیم با خیال راحت سالگرد ازدواجمان را بیرون از منزل بگذرانیم. همه کارهای توصیه‌شده را انجام دادم.
روی صندلی راحتی لم دادم، سینه‌ها را کمپرس آب گرم کردم، به عکس پسرم نگاه کردم، ولی باز هم نتوانستم بیش از چند قطره شیر بدوشم. شیر دادن به الکساندر و دوشیدن شیر به طور متناوب – بدون رها شدن او از آغوشم – نیز خود تلاش و تقلای مضاعفی بود. سرانجام تسلیم شدم و شیر خشک را جایگزین شیر پستان کردم – که ای‌‌کاش این کار را نمی‌‌کردم. هر چه الکساندر شیر خشک بیشتری می‌‌نوشید، من شیر کمتری تولید می‌‌کردم و در نتیجه او شیر خشک بیشتری طلب می‌‌کرد.
با تولد دخترم، نادیا، سرانجام توانستم بر ترس خود از دستگاه شیردوش فایق بیایم و یک دستگاه بزرگ دوطرفه شیردوش برقی اجاره کردم و هر روز صبح در عرض مدت تنها هفت دقیقه، ضمن تماشای تلویزیون حدود ۱۰۰ گرم شیر می‌‌دوشیدم. (مشکل ناخوشایندی که بر اثر این عمل پیش آمد، ترشح شیر با هر بار تماشای برنامه خاصی از تلویزیون بود). من همه روزه شیرم را می‌‌دوشیدم و به زودی یک فریزر پر از شیر سینه داشتم.
با این وفور ذخیره،نادیا هرگز بطری به دهان نگرفت؛ زیرا در فنجانش و همراه با حریره غلات تا حدود یک‌سالگی شیر مادر می‌‌خورد. (حتی یک‌بار که شیر گاو در منزل نداشتیم، شیر خودم را با قهوه مصرف کردم، اما توصیه می‌‌کنم شما این کار را نکنید).
با تولد فرزند سومم، میشا، نیز دوباره از شیردوش استفاده کردم، ولی به این می‌‌اندیشیدم که آیا ارزش این‌همه دردسر را دارد یا خیر؛ چون او واقعاً به پستانک علاقه‌ای نشان نمی‌‌داد. سرانجام، حدود سه‌ماهگی‌ِ میشا، بر اثر میگرن بستری و مجبور شدم آمپول مُسکنی تزریق کنم؛ آمپولی که پزشک بی‌‌ضرر بودن آن برای نوزادم را تضمین کرده بود.
شاید بی‌‌ضرر بود اما آنتی‌‌هیستامین آن میزان شیرم را به شدت کاهش داد. در طول سه روز بعد از آن، در حالی که من ناله‌کنان روی مبل دراز کشیده بودم، شوهرم تمام کیسه‌های شیر ذخیره‌شده در فریزر را برای تغذیه کودکمان مورد استفاده قرار داد.
چرا خود را عذاب بدهیم؟ وقتی شیردوش هست
در اختیار داشتن مقداری شیر دوشیده شده ممکن است ایده خوبی باشد. حتی اگر به ندرت با بطری به کودک خود شیر می‌‌دهید، حداقل او مزه محتویات بطری را تشخیص خواهد داد. در هر صورت، اگر دلیلی برای دوشیدن شیر خود – مثلاً برنامه‌ای برای بازگشت به کار یا حضور در محلی بدون همراه بردن نوزاد – ندارید یا اصولاً تمایلی به این عمل ندارید، خوب این کار را نکنید. ولی تا زمانی که تغذیه کودک غذای سفت و جامد باشد، هر گاه بخواهید بیش از چند ساعت از منزل بیرون بروید، کودک را همراه ببرید (تا شش‌ماهگی).
چنانچه تصمیم گرفته‌اید از سینه خود شیر بدوشید، قوی‌‌ترین شیردوش را تهیه کنید. مادرانی که جریان شیر قوی‌‌تر دارند، می‌‌توانند از شیردوش دستی استفاده کنند یا حتی بدون شیردوش، شیرشان را بدوشند، اما شانس موفقیت با یک دستگاه شیردوش بیمارستانی بیشتر است. شیردوشهای قابل جابه‌جایی چمدانی نیز تا اندازه‌ای مفیدند، ولی به اندازه کافی قوی نیستند.
بازگشت به نظم
تا حداقل چهارهفتگی به نوزادتان فرصت دهید. انشاءاللَّه برنامه مرتبی برای شیردهی تنظیم کرده‌اید. زمان مشخصی، حداقل یک ساعت بعد از شیر خوردن و یک ساعت پیش از شیر خوردن مجدد نوزاد در نظر بگیرید (یا زمانی که برنامه مورد علاقه‌تان از تلویزیون پخش می‌‌شود، چون دوشیدن شیر در وضعیتی غیر از نشسته مشکل است).
سعی کنید هر روز در همان ساعت شیر خود را بدوشید. اگر به هر دلیلی فرزندتان مدت کوتاه‌تری شیر بنوشد، باقیمانده شیر را بدوشید. در صورت احساس فوران شیر، شیردوش را فوراً به دست بگیرید و از موقعیت پیش‌آمده استفاده کنید.
شیردوش، بطری و سایر لوازم شیردوشی را تمیز به‌کار ببرید (در ماشین ظرفشویی با آب گرم و صابون بشویید و با حوله تمیز خشک کنید). دست‌های خود را بشویید، راحت بنشینید و هر آنچه را باعث فوران بهتر شیر می‌‌شود انجام دهید. این کار ممکن است هنگام گوش دادن به موسیقی، سکوت و آرامش، نگریستن به عکس فرزندتان یا تماشای یک برنامه تلویزیونی باشد.
هنگام شروع دوشیدن شیر – مگر اینکه نوزاد خود را چند لحظه پیش شیر داده باشید – احتمالاً تا زمان فوران آن، شیر بسیار کمی دریافت خواهید کرد. در این حالت، شیر را تا زمانی که جریان آن متوقف شود بدوشید. (انتظار نداشته باشید در هفته اول شیر چندانی دوشیده شود؛ زیرا بدن برای تنظیم و تولید شیر اضافی به منظور دوشیدن باید خود را آماده سازد).
دستگاه شیردوش را روی حداقل تنظیم کنید و سپس به مرور فشار آن را بالا ببرید تا جریان شیر شروع شود. اگر پمپ یک‌طرفه به‌کار می‌‌برید، هر سینه را به مدت پنج دقیقه بدوشید و تا زمانی که شیر تولید می‌‌کنید به طور متناوب کار را ادامه دهید. پیشنهاد می‌‌کنم یک مبدل (آداپتور) به‌کار ببرید تا هر دو سینه با هم دوشیده شوند – زیرا مسلم است که میل ندارید جلسات دوشیدن شیر بیش از حد لزوم طولانی شود.
ذخیره شیر دوشیده شده ی مادر
شیر مادر بر اساس دمای محیط نگهداری آن، شش تا هشت ساعت بعد از دوشیده شدن قابل استفاده است. اگر بر اساس برنامه تنظیم‌شده مایل به مصرف آن در روز تولید باشید، برای اجتناب از گرم کردن مجدد آن، می‌‌توانید آن را در دمای محیط نگه‌دارید. در یخچال تا هشت روز قابل استفاده است و می‌‌توانید در طول این مدت مقادیری به آن اضافه کنید.
در فریزر تا چهار ماه و چنانچه فریزر دارای درِ جداگانه باشد بیش از شش ماه قابل استفاده است. به محض خارج شدن از حالت انجماد تا بیست و چهار ساعت در یخچال می‌‌تواند نگهداری شود ولی منجمد کردن مجدد آن را توصیه نمی‌‌کنیم.
راهنمای نگهداری شیر مادر
شیر مادر را در بطریهای پلاستیک، در کیسه‌های مخصوص فریزر (کیسه‌های یک‌بار مصرف برای انجماد طولانی‌‌مدت بسیار نازک هستند).یا در کیسه‌های فریزر زیپ‌دار می‌‌توان ذخیره کرد. میزان و تاریخ دوشیدن را حتماً روی کیسه بنویسید. به مقادیر کم، ۷۵ تا ۱۵۰ گرم، منجمد کنید. (در مورد فرزندان من، ۱۰۰ گرم مناسب‌ترین مقدار به نظر می‌‌رسید).
شیر منجمد را زیر شیر آب گرم گرفته، از حالت انجماد خارج کنید. آب‌جوش به‌کار نبرید، زیرا اثر ایمنی‌‌بخشی شیر از بین می‌‌رود. آن را به بالا و پایین تکان دهید، چون چربی آن به طرف سطح می‌‌آید. چنانچه بطری شیر را بدون تکان دادن به نوزاد بخورانید؛ از چربی آن سیر می‌‌شود و مایع کافی دریافت نمی‌‌کند.
درباره نویسنده: کلیدهای مراقبت از نوزاد, از تولد تا یک سالگی
مشاهده نسخه کامل کتاب
