وابستگی نوزاد و ترس از غریبه ها

نقاط عطف اجتماعی

در حالت نوزادی‌، فرزندتان قادر است صدای‌ والدین و اطرافیان مادر در طول دوره بارداری‌ – خواهران و برادران بزرگ‌تر (در صورت داشتن) و هنرمندان برنامه تلویزیونی‌ مورد علاقه مادرش را تشخیص دهد. او همچنین نسبت به احساسات دیگران، به ویژه مادرش حساس خواهد بود. او احساس تنش در مادرش را در خواهد یافت و خود به سرعت ناآرام و عصبی‌ خواهد شد که این وابستگی نوزاد را نشان میدهد.

در چهار تا شش هفتگی‌، نوزاد احتمالاً در واکنش به چیزهایی‌ که باعث خوشحالی‌ او می‌‌شوند – مثلاً شنیدن صدای‌ مادر – لبخند خواهد زد.

در حدود دو ماهگی‌، احتمالاً سرش را در جهت صدای‌ والدین برمی‌‌گرداند و لحظه‌های‌ بسیاری‌ را به نگریستن مستقیم به چشمان شما خواهد گذراند.

در حدود چهار ماهگی‌ِ نوزادتان، اولین خنده او را خواهید شنید و برای‌ وادار کردن او به تکرار آن، همه نوع رفتار عجیب و غریب و مسخره را انجام خواهید داد. هم چنین در حدود چهار ماهگی‌ قادر هستید زمان به هیجان آمدن کودک – یعنی‌ جیغ کشیدن، وول خوردن یا با دشواری‌ نفس کشیدن او را تشخیص بدهید.

در حدود شش ماهگی‌ یک احساس دیگر پدیدار خواهد شد: عصبانیت. شما به تفاوت گریه توأم با عصبانیت او از گریه ناشی‌ از گرسنگی‌ یا خستگی‌ پی‌‌ خواهید برد. این احساس برای‌ شما مانند احساس لذت و هیجان جالب توجه نخواهد بود، اما برای‌ نوزاد اهمیت دارد، زیرا عصبانیت برانگیزنده است.

مهارتهای‌ حرکتی‌ کودکی‌ که برای‌ دسترسی‌ به اسباب‌بازی‌ مورد علاقه‌اش به حرکت و وول خوردن به سمت آن تحریک و برانگیخته شود، تکامل می‌‌یابد. در حدود همین سن کودک تفاوت بین لحن عصبانی‌ و لحن دوستانه را تشخیص می‌‌دهد و بر آن اساس واکنش نشان خواهد داد.

وابستگی نوزاد و اضطراب غریبه‌

زمانی‌ در حدود شش ماهگی‌، و گاهی‌ در حدود چهارماهگی‌ یا حتی‌ تا هشت ماهگی‌ِ کودکتان، وقتی‌ می‌‌خواهید او را به غریبه‌ای‌ بسپارید عصبانی‌ می‌‌شود.

اضطراب در برابر غریبه تا مدتی‌ زندگی‌ را برای‌ شما مشکل می‌‌سازد، اما قدم مهمی‌ در رشد کودک است؛ زیرا نشان می‌‌دهد که وابستگی نوزاد تان نسبت به مادر، پدر و سایر افرادی‌ را که هر روز می‌‌بیند با دیگران متفاوت است. او درک می‌‌کند که غذا، آسایش، سرگرمی‌ و تفریحش را از این افراد باید طلب کند. او جایگزینی‌ برای‌ آنها نمی‌‌خواهد.

شما می‌‌توانید بر این اضطراب در برابر غریبه غلبه کنید. توصیه می‌‌شود که افراد خونگرم و با محبتی‌ که کودک به دفعات آنها را در نزدیکی‌ خود نمی‌‌بیند، در گوشه دیگری‌ از اتاق بنشینند و پیش از نزدیک شدن به کودک او را تا مدتی‌ نادیده بگیرند و منتظر بمانند که کودک به آنها نزدیک شود (یا اگر کودک هنوز نمی‌‌خزد، علاقه‌ای‌ به آنها نشان دهد).

از طرفی‌ شما باید احساسات خود را کنترل و دقت کنید که پیام نادرستی‌ به او ندهید.

هنگامی‌ که به سوپر مارکت غریبه‌ای‌ نزدیک می‌‌شود تا جمله‌ای‌ در زیبایی‌ کودکتان بگوید، آیا کودک را به خود می‌‌فشارید یا لبخند می‌‌زنید و به فرزندتان می‌‌گویید: «اون خانم مهربون فکر می‌‌کنه تو دوست داشتنی‌ هستی‌»؟ هنگامی‌ که کودک را به پرستار می‌‌سپارید، دقت کنید با او احساس آرامش کنید.

در صورتی‌ که مضطرب باشید، کودکتان نیز مضطرب خواهد شد. اگر مراقبت از کودک را به دیگری‌ می‌‌سپارید، همیشه پیش از ترک او، خداحافظی‌ کنید. در صورتی‌ که پنهانی‌ و مخفیانه از خانه خارج شوید، فقط اولین بار کارتان آسان خواهد بود، ولی‌ تا ماهها بعد تاوان آن را خواهید پرداخت. سرانجام زمانی‌ که کودک باور کند شما او را به دست غریبه‌ای‌ نخواهید سپرد و تشخیص دهد که این افراد هم او را دوست دارند و در خدمتش هستند، اضطراب در برابر غریبه از بین خواهد رفت.

مرا ترک نکن!

اضطراب جدایی‌ با اضطراب غریبه متفاوت است و معمولاً حدود هشت ماهگی‌ پدیدار می‌‌شود. این اضطراب زمانی‌ ظاهر می‌‌شود که کودک علاقه عمیق و شدیدی‌ به مراقب اولیه، یعنی‌ فردی‌ که اغلب او را تغذیه می‌‌کند، در آغوش می‌‌گیرد و نوازش می‌‌نماید، احساس می‌‌کند. این شخص در نگاههای‌ عاشقانه و خوشامدگوییهای‌ شادمانه کودک غرق و زمان دوری‌ از کودک، از ناراحتی‌ او عذاب می‌‌کشد.

مانند اکثر موجودات، در فرزندان انسان نیز این وابستگی نوزاد عاطفی‌ و علاقه شدید درست در موقع حرکت مستقلانه ایجاد می‌‌شود. (میل دارید یک جوجه اردک همه جا تعقیبتان کند؟ درست زمانی‌ که تاتی‌‌تاتی‌ کردن را شروع می‌‌کند او را در اختیار بگیرید).

کودک توانایی‌ مستقل بودن از شما را در خود تشخیص می‌‌دهد، بنابراین از اینکه از او جدا شوید می‌‌ترسد. با وجود اینکه اضطراب جدایی‌ بسیار ناراحت کننده است، اما امری‌ مثبت به شمار می‌‌آید، زیرا احتمال اینکه کودک تازه به حرکت افتاده خود را از معرض دید شما دور کند، کم خواهد بود.

بهترین راه مقابله با اضطراب جدایی‌، کنار آمدن با آن است. اگر نوزادتان خیلی‌ به شما می‌‌چسبد و وابستگی نوزاد تان شدید است، اجازه دهید دامن شما را بگیرد یا او را بردارید و نوازش کنید و چنانچه بخواهد در دور و اطراف چرخی‌ بزند، از آن سوی‌ اتاق با لبخند برایش سری‌ تکان بدهید. چنانچه مایل نیست شما را ترک کند، او را بلند کنید و همراه خود از این اتاق به آن اتاق ببرید.

هنگامی‌ که نوزاد شروع به حرکت می‌‌کند، از سرعت حرکت خود کم کنید تا کودک بتواند با شما همراه شود. در طول چند هفته سرعتش افزوده شده، اعتمادش به توانایی‌ خود به دنبال کردن شما افزایش خواهد یافت و در نتیجه زمانی‌ که تغییر مکان می‌‌دهید، کمتر خواهد ترسید. اگر از اتاق خارج می‌‌شوید مکالمه مداوم را ادامه دهید؛ اگر بتواند صدای‌ شما را بشنود، به اضطراب شدیدی‌ دچار نخواهد شد. می‌‌توانید برای‌ عادت دادن او به دیده شدن و دیده نشدن خود با او قایم‌موشک بازی‌ کنید (از مخفیگاه خود سرک بکشید و نامش را به زبان بیاورید).

یک شی‌‌ء «مورد علاقه» مانند یک پتو یا اسباب‌بازی‌ می‌‌تواند در گذر از این مرحله به شما و کودکتان کمک کند. این شی‌‌ء مورد علاقه در زمان غیبت‌تان، شما را به یاد کودک می‌‌آورد. متأسفانه، کودکان من، هرگز به شی‌‌ء مورد علاقه‌ای‌ وابسته نشدند و مجبور شدند از اغلب جداییها، بدون داشتن هیچ کمک گذر کنند. (اگر چه یکی‌ از پرستاران دخترم، میشا، دریافت که پیچاندن او در یکی‌ از لباس خوابهای‌ نشسته من، او را تا حدی‌ آرام می‌‌سازد).

به‌طور خلاصه، تصور نکنید به این زودیها می‌‌توانید تنها به توالت بروید. اضطراب جدایی‌، تا سالها با شدت و ضعف ادامه می‌‌یابد؛ به آن عادت کنید. بزرگ‌ترین فرزندم نه ساله است و هنوز گاهی‌، حتی‌ زمانی‌ که به حمام می‌‌روم، تعقیبم می‌‌کند.

درباره نویسنده: کلیدهای مراقبت از نوزاد, از تولد تا یک سالگی

مطلبی که خواندید, برگرفته از کتاب کلیدهای مراقبت از نوزاد، از تولد تا یک سالگی، نوشته تکلا .اس نی, ترجمه زهرا جعفری و منتشر شده توسط انتشارات صابرین میباشد.