نزدیکی و رابطه جنسی بعد از زایمان

در ادامه پرداختن به مراقبت های بعد از زایمان و اهمیت خواب کافی پس از تولد نوزاد, در این نوشته به افسردگی بعد زایمان و رابطه بعد از زایمان میپردازیم…

در هفته‌های‌ بعد از تولد نوزادتان خونریزی‌ که در ابتدا به صورت مداوم جریان داشته است، قطره‌قطره کاهش می‌‌یابد و سپس قطع می‌‌شود. پستانها براساس شیردادن یا شیرندادن به نوزاد تنظیم می‌‌شوند و احساس اضافی‌ بودن آنها از بین خواهد رفت. طی‌ این دوره، احتمالاً نمی‌‌توانید زیاد بخوابید، اما به آن عادت خواهید کرد.

زندگی‌ بعد از زایمان‌

در هفته‌های‌ اولیه بعد از زایمان، گاهی‌ تا مدتها غمگینی‌، در خود فرورفتگی‌ و احساس ناخوشایند طبیعی‌ است. ممکن است تحریک‌پذیر و گاهی‌ عصبی‌ باشید و حالات خلقی‌ متغیری‌ به شما دست دهد. بدون دلیل قابل توجیهی‌ به گریه بیفتید و دریابید که قادر نیستید با مسائلی‌ کنار بیایید که معمولاً مشکلی‌ با آنها نداشته‌اید. ممکن است با اطرافیان یا کسانی‌ که اصلاً انتظار نمی‌‌رود، به شدت برخورد کنید.

این حالات طبیعی‌ است و واکنشی‌ است نسبت به یک تغییر مهم در زندگی‌ عادی‌ و تولد نوزاد جدید تغییر مهمی‌ در زندگی‌ به شمار می‌‌آید. استرس داشتن به علت انتظاراتی‌ که به عنوان مادر از شما می‌‌رود و مسئولیتی‌ که ناگهان و به معنای‌ واقعی‌ کلمه برعهده‌تان قرار گرفته، طبیعی‌ است.

هنگامی‌ که به‌طور مرتب خوابتان قطع می‌‌شود، خستگی‌ عادی‌ است و داشتن انبوهی‌ از واکنش‌های‌ فیزیکی‌ و احساسی‌ به علت تغییرات شدید بعد از زایمان در میزان هورمونهای‌ بدن نیز عادی‌ است. افت ناگهانی‌ میزان استروژن موجب گرگرفتگی‌، افسردگی‌ و مشکل در تمرکز می‌‌شود و افت پروژسترون می‌‌تواند موجب اضطراب گردد (گاهی‌ پروژسترون با دوز بالا برای‌ تسکین اضطراب تجویز می‌‌شود). کم‌کاری‌ تیروئید نیز در فرد ایجاد بی‌‌حالی‌ و تنبلی‌ می‌‌کند. هورمونهای‌ کنترل کننده حالات روحی‌، از قبیل سروتونین و دوپامین نیز کاهش می‌‌یابند.

راه چاره چیست؟

اگر خیال می‌‌کنید اوقات شما تلخ است و عصبی‌ هستید، واقعاً همین‌طور است. علت این حالت، ناتوانی‌ شما در انجام وظایف مادری‌ نیست، بلکه دلیلی‌ کاملاً بیوشیمیایی‌ دارد و اگر چه باور کردنش مشکل است، ولی‌ احتمالاً خودبه‌خود برطرف خواهد شد. این احساس ممکن است طبیعی‌ باشد، ولی‌ لزومی‌ ندارد که دست روی‌ دست بگذارید و امیدوار باشید که خودبه‌خود برطرف شود. چرتی‌ بزنید یا کمی‌ ورزش کنید. از منزل بیرون بروید؛ نور آفتاب در برطرف کردن این حالات کمک خوبی‌ است. مرتب و خوب غذا بخورید. (اگر خانه‌دار هستید، صبحها پیش از اینکه همسرتان منزل را ترک کند غذایی‌ برای‌ ناهار تدارک ببینید، زیرا ممکن است اصلاً غذایی‌ در کار نباشد).

نوشیدن مرتب مایعات را فراموش نکنید. برای‌ شیر دادن به کودک بدن به آب فراوان نیاز دارد و از طرفی‌ خستگی‌ ممکن است از علائم کمبود آب بدن باشد. از خانواده یا دوستان کمک بگیرید (استراحت مورد علاقه من سپردن کودک بعد از شام به شوهرم و دوش گرفتن بود. گاهی‌ استحمام من ساعتها طول می‌‌کشید). برای‌ چند ساعتی‌ پرستاری‌ برای‌ کودک استخدام کنید. اگر بسیار خسته‌اید، ولی‌ نمی‌‌توانید فوراً استراحت کنید، سعی‌ کنید مدتی‌ به نوزاد شیر بدهید؛ هورمونهای‌ ترشح شده ممکن است موجب آرامش شما شوند.

در بعضی‌ زنان، تغییرات هورمونی‌ ممکن است به حدی‌ شدید باشند که بدون کمک پزشک یا دارو درمان نشوند. قرار گرفتن در زمره این گروه دلیل ضعف و ناتوانی‌ نیست، بلکه به علت بر هم خوردن تعادل شیمیایی‌ بدن در طول این دوره است.

آمار افسردگی‌‌

اگر احساس می‌‌کنید بیش از حد هیجان زده، از پای‌ در آمده و احتمالاً دلتنگ و غمگین هستید، بدانید که تنها نیستید. آمار زیر را مطالعه نمایید:

هشتاد درصد از زنان تازه مادر شده حداقل یک دوره کوتاه مدت غمزدگی‌ و شوریدگی‌ را تجربه می‌‌کنند.

ده تا پانزده درصد مادران، بعد از اولین سال تولد کودک، از نظر پزشکی‌ افسرده می‌‌شوند.

دو در هزار نفر از زنان تازه مادر شده، به حالات روانی‌ ورای‌ افسردگی‌ بعد از زایمان دچار می‌‌شوند که گاهی‌ تا مرز انواع توهم و هذیانها و رفتار پرخاشگرانه نیز پیش می‌‌روند.

فهرست علائم غم‌زدگی‌ و دلتنگی‌ بعد از تولد نوزاد

جین راش – ماما – می‌‌گوید: «وقتی‌ مادری‌ را دائم خسته و گریان می‌‌بینم، می‌‌دانم که این حالت در شرف وقوع است. چنین مادری‌ از وجود کودکش لذت نمی‌‌برد، از شوهرش متنفر است و به خواب نیز نمی‌‌رود.

افسرده شدن بعد از زایمان

انجام کارهای‌ نوزاد او را نگران می‌‌سازد؛ به‌طوری‌ که در آخرین چرت زدن کودک، مادر به هیچ وجه به خواب نرفته است؛ و حتی‌ هنگام چرت بعدی‌ کودک نیز به خواب فرو نخواهد رفت. او واقعاً تغییر کرده است؛ تغییرات شیمیایی‌. او به‌گونه‌ای‌ متفاوت نسبت به شناختی‌ که من و شوهرش از او داریم، رفتار می‌‌کند».

چگونه می‌‌توانید تشخیص دهید به کمکی‌ بیش از آنچه یک دوست، مادرتان یا حتی‌ پرستار کودکتان در اختیارتان می‌‌گذارد، نیاز دارید؟ علائم نیاز احتمالی‌ شما به کمکهای‌ پزشکی‌ برای‌ درمان غم‌زدگی‌ و دلتنگی‌ بعد از زایمان، به شرح زیر است:

• ناتوانی‌ در خوابیدن، حتی‌ زمان خواب نوزاد
• بی‌‌اشتهایی‌‌
• بی‌‌علاقگی‌ به فعالیتهایی‌ که معمولاً از آنها لذت می‌‌برده‌اید
• بی‌‌علاقگی‌ به هر چیزی‌‌
• مشکل در تصمیم‌گیری‌‌
• اضطراب مداوم در مورد نوزادتان‌
• نداشتن میل در رابطه بعد از زایمان
• اضطراب عمومی‌‌
• احساس شدید و مکرر عصبانیت‌
• گریه و بغض مکرر
• احساس ناامیدی‌‌
• احساس بی‌‌کفایتی‌ و بی‌‌عرضگی‌‌
• خیالپردازی‌، در باره وقوع فاجعه‌
• لرزش‌
• رفتارهای‌ وسواسی‌‌
• حملات پانیک (کمبود نفس، سرگیجه)
• خواب بسیار کم یا بسیار زیاد
• فکر کردن به خودکشی‌
• فکر کردن به صدمه زدن به نوزاد

* چنانچه به فکر خودکشی‌ یا صدمه زدن به نوزاد می‌‌افتید، فوراً با پزشک یا دوست مورد اعتمادی‌ صحبت کنید. چنانچه دفعات وقوع این علائم فزاینده است و با زمان تشدید می‌‌شوند، تمام کمکهای‌ مورد نیاز را بخواهید، با افراد خانواده و اطرافیان خود که تلاش می‌‌کنند تا شما آرامش خود را حفظ کنید، در این‌باره صحبت نمایید و هر چه زودتر کمک دریافت کنید.

کمک حرفه‌ای‌‌

از هر چند صد مادر، فقط یک نفر به علت مشکلات بعد از زایمان به مراقبتهای‌ پزشکی‌ نیاز دارد، اما اگر فکر می‌‌کنید شما یکی‌ از این مادران هستید، بلافاصله کمک بگیرید، زیرا این بیماری‌ ممکن است زندگی‌ خود و یا فرزندتان را تهدید کند. واکنش‌های‌ شدید بعد از زایمان ممکن است شامل افسردگی‌ – که هر بار چندین روز ادامه دارد و مخل زندگی‌ روزمره می‌‌شود – و مانیا گردد که شامل بیش فعالی‌، بی‌‌خوابی‌ و تحریک‌پذیری‌ بیش از حد، اضطراب توأم با دلشوره دائمی‌ یا حملات پانیک کمبود نَفَس یا سرگیجه و روان پریشی‌ که طی‌ آن مادر به‌طور کامل تماس با دنیای‌ واقعیت را از دست می‌‌دهد، می‌‌باشند.

هنگام صحبت در باره مشکلاتتان با مراقب بهداشت احتمالاً شما را به یک روانپزشک ارجاع خواهد داد که او نیز داروهای‌ ضداضطراب و ضدافسردگی‌ را تجویز خواهد کرد. اگر چه معمولاً تغذیه نوزاد با شیر مادر توصیه می‌‌شود، ولی‌ صحیح بودن آن با مصرف دارو، مورد تردید است. اگر چه اطلاعاتی‌ در مورد استفاده از داروهای‌ ضداضطراب و ضدافسردگی‌ در طول مدت شیردهی‌ بدست آمده است ولی‌ این توصیه‌ها ممکن است تغییر نمایند.

اگر فکر می‌‌کنید شیردادن در چنین زمان حساسی‌ می‌‌تواند به ضایعه روحی‌ شما بیفزاید، از پزشک خود نتیجه آخرین مطالعات در باره داروی‌ تجویز شده را بپرسید. لدا که قبل از بارداری‌ با تشخیص افسردگی‌ تحت درمان قرار داشت، با کمک پزشکش طی‌ دوران شیردهی‌ نیز دارویی‌ که با آن احساس آرامش می‌‌نمود، مصرف می‌‌کرد. این یک تصمیم شخصی‌ است، پس سعی‌ کنید انتخابهای‌ ممکن را با هم بسنجید و بهترین برنامه برای‌ موقعیت خود را پیدا نمایید.

درباره رابطه بعد از زایمان

احتمالاً به شما توصیه خواهد شد تا پیش از معاینات دوره‌ای‌ هفته ششم از داشتن رابطه بعد از زایمان پرهیز کنید. در صورت زایمان طبیعی‌، هر زمان بعد از توقف خونریزی‌ می‌‌توانید ارتباط جنسی‌ برقرار کنید (خونریزی‌ نشانه باز بودن گردن رحم و احتمال ورود آسان باکتریها به آنجاست). این مدت برحسب خواسته شما می‌‌تواند دو تا سه هفته باشد.

نمی‌‌توانم ادعا کنم هرگز با زنی‌ که تمایل به ارتباط جنسی‌ داشته است برخورد نکرده‌ام، چنین زنانی‌ وجود دارند، به ویژه در زمانی‌ که هم زایمان ساده و راحتی‌ داشته‌اند و هم کودکان خوش‌خوابی‌ دارند.

اگر چه، شما احتمالاً تمایلی‌ به این کار نخواهید داشت؛ زیرا ناحیه واژن هنوز ملتهب و حساس، و زخمهای‌ برش فرج یا پارگی‌ حساس هستند. از نظر فیزیکی‌ شاید احساس سلامت کنید، ولی‌ خاطره دردهای‌ زایمان ممکن است هنوز موجب پس کشیدن شما شود.

این تجربه غریب، بخشی‌ به دلیل تغییرات ایجاد شده در پوست به علت ترشح هورمونهای‌ شیردهی‌ و بخشی‌ نیز به سبب تماس بیش از حد با کودک و طاق شدن طاقت شماست. این وضعیت با استفاده از لوسیون یا ماساژ پوست با روغن قابل درمان است.

شرکت در میهمانیها و مراسم‌

جولی‌ می‌‌گوید: «به خاطر می‌‌آورم اولین باری‌ که برای‌ نوزادم پرستار بچه داشتیم، چهار ماهگی‌ هانا بود و ما به یک میهمانی‌ رسمی‌ در مرکز راکفلر در منهتن رفته بودیم. خودرو را کناری‌ پارک کردیم، در سالن پالتوهایمان را به نگهبان تحویل دادیم و کمی‌ هم اُردور خوردیم. هنگامی‌ که برای‌ پرسیدن حال و احوال هانا با پرستار تماس گرفتیم، او اطلاع داد که هانا تمام شیر دوشیده شده‌ام را نوشیده است. ما به ناچار پیش از صرف شام آنجا را ترک کردیم و با وجود این مجبور به پرداخت ۵۰ دلار حق پارکینگ شدیم. بار دومی‌ که کودک را به دست پرستار سپردیم، هنگام خرید از سوپر مارکت بود، و از آن لذت بردیم!»

 بسیار خوب، حالا حقیقت‌

مدتی‌ بعد از هفته ششم، اقدام کنید (احتمالاً مدتها بعد از آن، به ویژه براساس تحقیقات، اگر نوزادتان به‌طور مکرر از خواب بیدار می‌‌شود). شاید خاطرات محبت‌آمیز و عاشقانه‌ای‌ از رابطه بعد از زایمان داشته‌اید؛ آن اندازه عاشقانه که با وجود خستگی‌، بار دیگر قصد دارید آنزدیکی بعد از زایمان را تکرار کنید؛ شاید هم بخواهید فقط یک بار آزمایش کنید تا مطمئن شوید که همه چیز رو به راه است و سپس تا ماهها هیچ علاقه‌ای‌ نشان ندهید.

اگر قصد رابطه جنسی بعد از زایمان را‌ دارید، از «آستروگلاید» استفاده کنید. در این کتاب، دقت زیادی‌ به خرج داده‌ام تا از محصول تجاری‌ خاصی‌ نام نبرم، ولی‌ در این مورد استثنا قائل می‌‌شوم. به علت نازک‌تر شدن دیواره واژن بعد از زایمان، به علت افت قابل توجه استروژن و کاهش روان کننده طبیعی‌، یک روان کننده مورد نیاز است. ژلهای‌ روان کننده ناخوشایند و یادآور آزمایش دهانه رحم هستند. اما آستروگلاید فقط کمی‌ از آب غلیظتر و تقریباً نامرئی‌ است و اثر عالی‌ دارد. در معاینات دوره‌ای‌ بعد از هفته ششم، مامای‌ مراقب من برایم آستروگلاید تجویز و توصیه نمود.

ترشح شیر در رابطه بعد از زایمان

رابطه بعد از زایمان‌ ممکن است موجب ترشح فورانی‌ شیر شود؛ زیرا هورمون اوکسی‌ توسین، محرک واکنش جریان شیر، هنگام وقوع ارگاسم ترشح می‌‌شود. این حالت در بدترین شرایط موجب مزاحمت و در نامطبوع‌ترین حالت موجب خنده، برداشتن یک دستمال کاغذی‌ و از بین رفتن کامل تمرکز رومانتیک می‌‌شود. بهترین راه کنار آمدن با آن، اگر ملافه‌های‌ سرد خیس را دوست ندارید، استفاده از سوتین همراه با پدهای‌ شیردهی‌ است. شیر دادن به کودک کمی‌ قبل از ارابطه بعد از زایمان‌ را نیز بیازمایید (گر چه به هر حال نشت ممکن است اتفاق بیفتد).

یافتن زمان مناسب برای‌ رابطه بعد از زایمان ممکن است مدتی‌ طول بکشد. چنانچه کودک به تازگی‌ تغذیه شده باشد، به احتمال زیاد کمی‌ به شما فرصت خواهد داد و چنانچه شیر خود را به کودک می‌‌دهید، احتمال کمتری‌ برای‌ ترشح شیر وجود دارد.

برنامه‌ریزی‌ برای رابطه بعد از زایمان اهمیت زیادی‌ دارد

احتمال بیدار شدن و پیش‌بینی‌ گریه نوزاد، علت ها و راه حل ها!گریه کودک رومانتیک‌ترین لحظات را ضایع می‌‌سازد. اگر امکان دارد، چند ساعتی‌ از کودک دور باشید.

ریزش مو

مهم‌ترین تغییر فیزیکی‌ ناراحت کننده بعد از تولد کودکانم، زمانی‌ بود که با هر بار دوش گرفتن به نظر می‌‌رسید مقدار زیادی‌ از موهایم می‌‌ریزد. این حالت در من در شش یا هفت ماهگی‌ کودکانم رخ داد، ولی‌ معمولاً کمی‌ زودتر پیش می‌‌آید. این حالت طبیعی‌ است؛ زیرا در طول مدت بارداری‌، دوره عادی‌ ریزش مو تغییر می‌‌کند. خبر خوب اینکه در طول دوره بارداری‌، موها بیش از همیشه ضخیم می‌‌شوند. خبر بد اینکه این حالت گذراست و شما تمام مویی‌ را که به هنگام بارداری‌ به دست آورده بودید؛ یک‌باره از دست خواهید داد. در این زمان بهتر است موها را تا مدتی‌ کوتاه نگه‌دارید. ریزش موی‌ کوتاه خیلی‌ ناراحت کننده نیست. جمع‌آوری‌ موهای‌ ریخته در راه آب حمام نیز بسیار آسان‌تر است.

کریستینا گفته بود: «ریزش موهای‌ من حدود چهار ماه بعد از تولد فرزندانم شروع می‌‌شد. اولین بار بسیار ترسیده بودم، ولی‌ بار دوم می‌‌دانستم که موقتی‌ است».

سیسیلی‌ می‌‌گوید: «موهای‌ من نه فقط یک‌باره ریختند، بلکه به یک‌باره نیز، در اطراف خط رشد موها، رشد آنها شروع شد. مدل دادن به آنها بسیار مشکل بود؛ زیرا تعداد زیادی‌ از موهایم کوتاه‌تر از بقیه بودند».

زمان مورد نیاز برای‌ دوباره «عادی‌» به‌نظر رسیدن موها به دوره رشد موهایتان بستگی‌ دارد که از یک مادر به مادر دیگر بسیار متفاوت است. موهایتان را خوب کوتاه و روسری‌ زیبایی‌ به سر کنید؛ باور کنید که موهایتان مجدداً رشد خواهند کرد.

بازگشت بدن به وضع عادی‌‌

حدود شش هفته بعد از تولد نوزاد، رحم از نظر اندازه و موقعیت قرارگیری‌، کم و بیش به حالت پیش از زایمان باز می‌‌گردد. می‌‌گویم: «کم و بیش»؛ زیرا بعضی‌ چیزها هرگز به حالت اولیه باز نمی‌‌گردند. رحم همیشه کمی‌‌بزرگ‌تر، منفذ دهانه رحم بازتر و ماهیچه‌ها و لیگامانهای‌ لگن‌خاصره شل‌تر از پیش خواهند بود. بعد از زایمان تا مدتی‌ گویی‌ اندام از آن شما نیست. به بزرگی‌ شکم عادت کرده بودید، حالا شکم دوباره نسبتاً صاف ولی‌ شل و افتاده شده است. سینه‌ها شباهت کمتری‌ به قبل دارند. کمر و باسن پهن‌تر هستند و احتمالاً به همان شکل خواهند ماند و انتظار نداشته باشید پاهایتان به اندازه قبلی‌ برگردند.

من مجبور شدم اندازه بسیاری‌ از دامنهایم را تغییر بدهم و تعدادی‌ از کفش‌هایم را به دیگران ببخشم.

شیلا می‌‌گوید: «اگر چه وزن فعلی‌ من کمتر از دوران پیش از بارداری‌ است،ولی‌ بدنم تغییرات زیادی‌ یافته است. لابه‌لای‌ محل زخم عمل سزارین که بعضی‌ نقاط آن برای‌ همیشه بی‌‌حس است، ناف بیرون جهیده و در طول یک خط بخیه درهم و برهم و نامرتب قرار گرفته است. حالا، حدود یک سال بعد از شیردهی‌ به دخترم، سینه راستم که دخترم آن را بیشتر ترجیح می‌‌داد، کوچک‌تر و افتاده‌تر از سینه چپم شده است و فرسوده‌تر به‌نظر می‌‌رسد. حالا اندامی‌ دارم که فریاد می‌‌زند: «به من نگاه کنید! من مادرم!»

اگر چه ممکن است اندام قبلی‌ خود را به دست نیاورید، ولی‌ می‌‌توانید اندامی‌ را که دوست دارید، داشته باشید.

کریس می‌‌گوید: «با وجود داشتن دو کودک، در حدود چهل سالگی‌ نسبت به حدود سی‌ و پنج سالگی‌ و پیش از تولد فرزندانم، احساس بهتری‌ نسبت به اندام خود دارم. سینه هایم در مقایسه با قبل از تولد بچه‌هایم حالت بهتری‌ دارند».

چنانچه کودک را فقط از شیر خود تغذیه می‌‌کنید، احتمالاً تا پنج الی‌ شش ماه بعد از تولد نوزاد، یا حتی‌ تا چندین سال بعد، عادت ماهانه شما شروع نخواهد شد – و البته با تمام آلودگیهای‌ دیگری‌ که روی‌ دست شماست، این وضعیت تا حدودی‌ عادلانه است. اما این امر همگانی‌ نیست. عادت ماهانه من، با وجود هر سه ساعت یک‌بار شیر دادن به نوزادانم در تمام طول مدت شب و روز، در هفته ششم شروع شد.

سیسیلی‌ کمی‌ منظم‌تر بود، با هر بار تولد نوزادانش، عادت ماهانه او درست یک ماه پس از آنکه فرزندش را از شیر می‌‌گرفت، شروع می‌‌شد.

سوالات پرتکرار در زمینه رابطه بعد از زایمان

درباره نویسنده: کلیدهای مراقبت از نوزاد, از تولد تا یک سالگی

مطلبی که خواندید, برگرفته از کتاب کلیدهای مراقبت از نوزاد، از تولد تا یک سالگی، نوشته تکلا .اس نی, ترجمه زهرا جعفری و منتشر شده توسط انتشارات صابرین میباشد.

مشاهده نسخه کامل کتاب